Xe Tự Lái: Tương Lai Di Chuyển Của Người Việt Có Phải Chỉ Là Giấc Mơ?

Công nghệ đang thay đổi cuộc sống của chúng ta với tốc độ chóng mặt, và lĩnh vực giao thông vận tải cũng không ngoại lệ. Có lẽ bạn đã nghe nhiều về khái niệm Xe Tự Lái, hay còn gọi là phương tiện tự hành, một chủ đề nóng hổi không chỉ trên báo chí quốc tế mà ngay tại Việt Nam cũng đang nhận được sự quan tâm đặc biệt. Tưởng tượng mà xem, một ngày nào đó bạn chỉ việc ngồi vào xe, nhập điểm đến, và chiếc xe sẽ tự mình đưa bạn đi một cách an toàn, thoải mái, mà không cần bạn phải lo lắng về việc cầm vô lăng hay đạp ga, phanh. Nghe như phim viễn tưởng phải không? Nhưng thực tế, công nghệ này đang tiến gần hơn đến cuộc sống đời thường của chúng ta từng ngày.

Xe Tự Lái Thực Chất Là Gì?

Nói một cách đơn giản nhất, xe tự lái là những chiếc xe có khả năng di chuyển, vận hành mà không cần sự can thiệp trực tiếp của con người trong việc điều khiển. Nó sử dụng một loạt các công nghệ phức tạp để “nhìn” đường, “hiểu” tình hình giao thông xung quanh và đưa ra quyết định lái như một người tài xế giàu kinh nghiệm, thậm chí còn chính xác và phản ứng nhanh hơn trong nhiều trường hợp.

{width=800 height=450}

Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần biết rằng không phải tất cả các hệ thống “tự động” trên ô tô hiện nay đều là xe tự lái hoàn toàn. Có một sự phân cấp rõ ràng về mức độ tự hành. Tổ chức Kỹ sư Ô tô (SAE) quốc tế đã đưa ra 6 cấp độ tự hành, từ Cấp độ 0 (không tự động) đến Cấp độ 5 (tự hành hoàn toàn).

Các Cấp Độ Tự Hành Theo Chuẩn SAE Là Gì?

Đây là cách đơn giản nhất để phân loại khả năng của một chiếc xe tự lái.

• Cấp độ 0 (Không tự động): Toàn bộ việc lái xe do con người thực hiện. Các hệ thống trên xe chỉ mang tính cảnh báo hoặc hỗ trợ thụ động (ví dụ: cảnh báo cài dây an toàn).
• Cấp độ 1 (Hỗ trợ lái): Hệ thống hỗ trợ một chức năng lái cơ bản, ví dụ: Ga tự động (Cruise Control) giữ tốc độ, hoặc Hỗ trợ giữ làn đường (Lane Keeping Assist) giữ xe trong làn. Người lái vẫn phải giám sát và điều khiển các tác vụ khác.
• Cấp độ 2 (Tự động một phần): Hệ thống có thể đồng thời kiểm soát cả tốc độ và hướng lái trong một số điều kiện nhất định. Ví dụ điển hình là Ga tự động thích ứng (Adaptive Cruise Control) kết hợp với Hỗ trợ giữ làn nâng cao. Người lái vẫn phải chú ý và sẵn sàng can thiệp bất cứ lúc nào. Hầu hết các mẫu xe hiện đại có trang bị các hệ thống hỗ trợ lái nâng cao (ADAS) thuộc cấp độ này.
• Cấp độ 3 (Tự động có điều kiện): Đây là nơi ranh giới bắt đầu mờ đi. Ở cấp độ này, xe có thể tự lái trong một số điều kiện môi trường cụ thể (ví dụ: trên đường cao tốc, tốc độ thấp khi kẹt xe). Hệ thống tự xử lý các tình huống lái, nhưng vẫn yêu cầu người lái sẵn sàng can thiệp khi hệ thống yêu cầu (ví dụ: chuyển làn đột ngột, gặp chướng ngại vật bất ngờ). Người lái có thể tạm thời rời mắt khỏi đường nhưng không được ngủ gật hay làm việc khác.
• Cấp độ 4 (Tự động cao): Xe có khả năng tự lái hoàn toàn trong một khu vực địa lý được giới hạn hoặc trong các điều kiện môi trường xác định (ví dụ: khu vực đô thị có bản đồ chi tiết, tốc độ giới hạn). Hệ thống sẽ tự xử lý hầu hết các tình huống, và không yêu cầu người lái phải can thiệp ngay lập tức. Nếu hệ thống gặp vấn đề, nó có thể tự dừng xe an toàn. Đây là cấp độ mà các dịch vụ taxi tự hành đang thử nghiệm ở một số nơi trên thế giới.
• Cấp độ 5 (Tự động hoàn toàn): Đây là cấp độ cuối cùng, nơi xe có thể tự lái hoàn toàn trong mọi điều kiện thời tiết và môi trường mà một người lái xe con người có thể xử lý. Không cần vô lăng, bàn đạp ga/phanh. Hành khách chỉ đơn giản là người đi lại.

{width=800 height=488}

Vậy khi chúng ta nói về xe tự lái trong bài viết này, chúng ta thường nói về các cấp độ cao hơn, từ Cấp độ 3 trở lên, nơi máy tính bắt đầu đưa ra các quyết định quan trọng thay cho con người.

Hệ Thống Xe Tự Lái Hoạt Động Như Thế Nào?

Bạn có bao giờ tò mò chiếc xe “nhìn” đường, “nghĩ” và “lái” ra sao không? Thực ra, nó không phải là phép màu, mà là sự kết hợp của nhiều công nghệ hiện đại.
Nguyên lý cơ bản của một chiếc xe tự lái là thu thập thông tin về môi trường xung quanh, xử lý thông tin đó để hiểu bối cảnh và đưa ra lệnh điều khiển phù hợp.

Các “Giác Quan” Của Xe Tự Lái Là Gì?

• Camera: Giống như đôi mắt của con người, camera thu lại hình ảnh. Xe tự lái sử dụng camera để nhận diện vạch kẻ đường, biển báo giao thông, đèn tín hiệu, các phương tiện khác, người đi bộ, xe đạp, và các chướng ngại vật.
• Radar: Sử dụng sóng radio để đo khoảng cách và tốc độ của các vật thể xung quanh, kể cả trong điều kiện thời tiết xấu như sương mù hay mưa lớn. Radar rất tốt trong việc phát hiện các vật thể ở xa và đo tốc độ tương đối.
• Lidar (Light Detection and Ranging): Sử dụng tia laser để tạo ra bản đồ 3D cực kỳ chi tiết của môi trường xung quanh xe. Lidar hoạt động tốt trong việc dựng mô hình chính xác các vật thể tĩnh và động, kể cả trong bóng tối.
• Cảm biến siêu âm: Thường được dùng cho các tác vụ ở tốc độ thấp và khoảng cách gần, ví dụ như khi đỗ xe tự động. Chúng phát hiện vật cản xung quanh xe trong phạm vi hẹp.

{width=800 height=533}

“Bộ Não” Của Xe Tự Lái Là Gì?

Tất cả dữ liệu thu thập từ các cảm biến sẽ được gửi về một hệ thống máy tính xử lý trung tâm cực mạnh, thường được gọi là “bộ não” của xe. Hệ thống này sử dụng Trí tuệ Nhân tạo (AI) và các thuật toán học sâu (deep learning) để:

1. Đồng bộ hóa dữ liệu: Kết hợp thông tin từ tất cả các cảm biến để tạo ra một bức tranh toàn cảnh và chính xác nhất về môi trường xung quanh xe.
2. Nhận diện và phân loại vật thể: Xác định vật thể là gì (xe hơi, xe máy, người đi bộ, cột đèn, vạch kẻ đường…), vị trí của chúng và chúng đang di chuyển ra sao.
3. Dự đoán hành vi: Dựa trên dữ liệu lịch sử và thời gian thực, hệ thống dự đoán hành vi có thể xảy ra của các vật thể khác (ví dụ: người đi bộ có thể băng qua đường, xe phía trước có thể phanh gấp).
4. Lập kế hoạch và ra quyết định: Dựa trên tất cả thông tin và dự đoán, hệ thống tính toán đường đi tối ưu, quyết định khi nào tăng tốc, giảm tốc, phanh, chuyển làn, và đưa ra các lệnh điều khiển chính xác cho hệ thống lái, ga, phanh của xe.

Ngoài ra, xe tự lái cấp độ cao còn dựa vào các bản đồ kỹ thuật số có độ chính xác cực cao (HD Map) để xác định vị trí của mình trên đường với sai số chỉ vài centimet, cũng như nắm rõ thông tin chi tiết về làn đường, biển báo, cấu trúc giao thông phía trước mà cảm biến có thể chưa “nhìn” thấy.

Xe Tự Lái Mang Lại Lợi Ích Gì Cho Người Việt?

Vậy với tất cả công nghệ phức tạp này, xe tự lái sẽ mang lại những điều gì cho cuộc sống của chúng ta, đặc biệt là trong bối cảnh giao thông đặc thù tại Việt Nam?

An Toàn Giao Thông Tăng Cường?

Đây là lợi ích lớn nhất mà những người ủng hộ xe tự lái thường nhắc đến. Hơn 90% tai nạn giao thông là do lỗi của con người (mất tập trung, buồn ngủ, vi phạm tốc độ, sử dụng chất kích thích…). Hệ thống tự hành được thiết kế để luôn “tỉnh táo”, phản ứng nhanh hơn và tuân thủ luật giao thông một cách tuyệt đối.
Bạn thử nghĩ xem, nếu tất cả xe trên đường đều là xe tự lái, chúng sẽ “nói chuyện” với nhau để phối hợp di chuyển, tránh va chạm, giảm thiểu ùn tắc. Mức độ an toàn hứa hẹn sẽ cải thiện đáng kể. Điều này có điểm tương đồng với việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định giao thông như đi đúng [đường một chiều] để tránh gây rối loạn và nguy hiểm cho bản thân cũng như người khác.

Giảm Căng Thẳng và Tăng Sự Thoải Mái Khi Lái Xe?

Lái xe ở Việt Nam, đặc biệt là trong giờ cao điểm ở các thành phố lớn, thực sự là một cuộc chiến căng thẳng. Liên tục phải tập trung, xử lý các tình huống bất ngờ, nhích từng chút trong dòng xe cộ… Điều này gây mệt mỏi và stress.
Với xe tự lái, bạn có thể tận dụng thời gian di chuyển để làm việc, đọc sách, giải trí, hay đơn giản là thư giãn. Chiếc xe sẽ xử lý tất cả những việc căng thẳng thay bạn. Điều này giống như có một tài xế riêng luôn sẵn sàng phục vụ, giúp bạn có thêm thời gian quý báu cho bản thân.

Tối Ưu Hóa Hiệu Quả Di Chuyển?

Xe tự lái có thể tính toán lộ trình tối ưu nhất dựa trên dữ liệu giao thông thời gian thực, giúp tiết kiệm thời gian và nhiên liệu (hoặc năng lượng đối với xe điện). Khả năng phản ứng nhanh và mượt mà của hệ thống tự hành cũng giúp xe di chuyển hiệu quả hơn, giảm thiểu những lần tăng tốc/phanh gấp không cần thiết.
Ngoài ra, trong tương lai, đội xe tự hành có thể được điều phối để hoạt động hiệu quả hơn, giảm số lượng xe cá nhân lưu thông trên đường, góp phần giảm ùn tắc và ô nhiễm.

Mở Ra Cơ Hội Di Chuyển Cho Mọi Người?

Đối với người cao tuổi, người khuyết tật, hoặc những người không có bằng lái, xe tự lái mở ra cánh cửa độc lập trong di chuyển. Họ không cần phụ thuộc vào người khác để đi lại, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngay cả việc các quy định về giấy phép như quy trình [xin cấp lại bằng lái xe máy] tồn tại cho thấy tầm quan trọng của việc người lái phải có năng lực và được chứng nhận. Xe tự lái có thể giảm bớt gánh nặng này cho những người gặp khó khăn trong việc lái xe truyền thống.

{width=800 height=533}

Những Thách Thức Khi Triển Khai Xe Tự Lái Ở Việt Nam Là Gì?

Dù tiềm năng là rất lớn, nhưng con đường để xe tự lái trở nên phổ biến tại Việt Nam vẫn còn dài và gặp nhiều chông gai.

Cơ Sở Hạ Tầng Giao Thông?

Hệ thống đường xá ở Việt Nam khá phức tạp. Vạch kẻ đường có thể mờ hoặc không có, biển báo có thể bị che khuất, hạ tầng đèn tín hiệu chưa đồng bộ hoàn toàn. Thêm vào đó là sự đa dạng của các loại phương tiện (ô tô, xe máy, xe đạp, xe thô sơ…) và hành vi giao thông khó đoán của một bộ phận người tham gia giao thông (ví dụ: sang đường đột ngột, đi ngược chiều, lấn làn…).
Xe tự lái hoạt động hiệu quả nhất trong môi trường được chuẩn hóa cao. Để chúng có thể “thích nghi” với môi trường giao thông “linh hoạt” như ở Việt Nam, công nghệ cần phải cực kỳ thông minh và bền bỉ. Việc các quy định như [phạt nguội là gì] được áp dụng cho thấy việc tuân thủ luật lệ còn chưa tuyệt đối ở hiện tại, và xe tự lái sẽ phải đối mặt với một môi trường mà sự tuân thủ không phải 100%.

Khung Pháp Lý và Quy Định?

Đây là một thách thức lớn. Luật giao thông đường bộ hiện hành của Việt Nam được xây dựng dựa trên khái niệm người lái xe là con người. Khi một vụ tai nạn xảy ra liên quan đến xe tự lái, ai sẽ chịu trách nhiệm? Nhà sản xuất, nhà cung cấp phần mềm, người “lái” (hoặc người giám sát), hay chủ xe?
Việt Nam cần xây dựng một khung pháp lý rõ ràng, quy định về tiêu chuẩn an toàn, quy trình thử nghiệm, chứng nhận cho xe tự lái. Điều này đòi hỏi sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, các nhà làm luật và các doanh nghiệp công nghệ. Giống như các thủ tục hành chính liên quan đến xe cộ như làm thế nào khi [mất đăng ký xe máy] hay quy trình [xin cấp lại bằng lái xe máy], việc quản lý và quy định về xe tự lái sẽ cần một hệ thống pháp luật mới và đồng bộ.

Chi Phí Công Nghệ?

Công nghệ xe tự lái hiện tại vẫn còn rất đắt đỏ, đặc biệt là các cảm biến Lidar và hệ thống máy tính xử lý. Điều này khiến giá thành của những chiếc xe trang bị công nghệ tự hành cao cấp trở nên rất cao, khó tiếp cận với đại đa số người tiêu dùng Việt Nam. Mặc dù giá pin xe điện đang giảm, nhưng chi phí cho phần cứng và phần mềm tự hành vẫn là rào cản đáng kể.

Sự Chấp Nhận Của Cộng Đồng?

Người dân Việt Nam có sẵn sàng tin tưởng giao tính mạng của mình cho một chiếc máy tính điều khiển không? Tâm lý e ngại, thiếu tin tưởng vào công nghệ mới, đặc biệt là khi nó liên quan đến an toàn cá nhân, là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Việc thử nghiệm công khai minh bạch, cung cấp thông tin rõ ràng về khả năng và giới hạn của xe tự lái, cùng với thời gian và trải nghiệm thực tế sẽ giúp xây dựng lòng tin.

{width=800 height=420}

Bà Nguyễn Thị Thu, Chuyên gia Công nghệ Ô tô, chia sẻ: “Công nghệ [xe tự lái] đã sẵn sàng ở một mức độ nhất định trên thế giới, nhưng để nó lăn bánh an toàn và hiệu quả trên đường phố Việt Nam là một câu chuyện khác. Chúng ta cần giải quyết bài toán hạ tầng, xây dựng hành lang pháp lý, và quan trọng nhất là làm sao để người dân hiểu và tin tưởng vào công nghệ này. Đó không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là vấn đề xã hội.”

Phân Biệt Xe Tự Lái Hoàn Toàn Và Các Hệ Thống Hỗ Trợ Lái (ADAS)?

Nhiều mẫu xe hiện đại ngày nay, bao gồm cả những mẫu xe VinFast đang bán ra thị trường, được trang bị các hệ thống hỗ trợ lái nâng cao (ADAS). Vậy chúng khác gì với xe tự lái hoàn toàn?
Câu trả lời nằm ở vai trò của con người.

• ADAS (Advanced Driver-Assistance Systems): Là các hệ thống Cấp độ 1 hoặc Cấp độ 2 theo phân loại của SAE. Chúng được thiết kế để hỗ trợ người lái trong các tác vụ cụ thể, nhằm tăng cường sự an toàn và tiện nghi. Ví dụ:

  • Cảnh báo va chạm phía trước (FCW)
  • Phanh khẩn cấp tự động (AEB)
  • Cảnh báo chệch làn (LDW) và Hỗ trợ giữ làn (LKA)
  • Ga tự động thích ứng (ACC)
  • Cảnh báo điểm mù (BSW)
  • Camera 360 độ
  • Đỗ xe tự động (một phần)

  Với ADAS, người lái vẫn là người chịu trách nhiệm chính trong việc điều khiển xe và phải luôn giữ sự tập trung, sẵn sàng can thiệp khi cần. Hệ thống chỉ là “trợ lý”.

• Xe Tự Lái (Cấp độ 3 trở lên): Là các hệ thống Cấp độ 3, 4, 5. Ở cấp độ này, hệ thống máy tính bắt đầu thay thế con người trong việc điều khiển xe trong những điều kiện nhất định. Trách nhiệm lái được chuyển giao cho hệ thống trong khoảng thời gian hoạt động tự hành.

  Điểm khác biệt cốt lõi là: ADAS hỗ trợ, còn xe tự lái (cấp độ cao) thực hiện việc lái thay con người (trong phạm vi năng lực của nó).
  Việc hiểu rõ sự khác biệt này rất quan trọng. Nhiều người nhầm lẫn giữa xe có ADAS và xe tự lái hoàn toàn, dẫn đến việc sử dụng sai chức năng và tiềm ẩn nguy hiểm. Các tính năng hỗ trợ lái như Hỗ trợ giữ làn hay Ga tự động thích ứng chỉ hoạt động trong điều kiện nhất định và người lái vẫn phải giám sát.

  Việc bảo dưỡng các bộ phận cơ khí như [rotuyn lái trong] là cực kỳ quan trọng đối với cả xe truyền thống lẫn xe có ADAS. Hệ thống hỗ trợ lái hoạt động dựa trên giả định các bộ phận cơ khí của xe đang hoạt động ổn định và chính xác. Một bộ rotuyn lái mòn có thể ảnh hưởng đến khả năng giữ thẳng xe, làm sai lệch hoạt động của hệ thống hỗ trợ giữ làn, tăng nguy cơ mất an toàn.

Xe Tự Lái Có Hợp Pháp Tại Việt Nam Chưa?

Hiện tại, chưa có khung pháp lý cụ thể và rõ ràng cho phép các phương tiện xe tự lái Cấp độ 3, 4, hoặc 5 hoạt động thương mại trên đường công cộng tại Việt Nam.
Các mẫu xe hiện đang bán trên thị trường Việt Nam có các tính năng hỗ trợ lái (ADAS) chủ yếu ở Cấp độ 1 và Cấp độ 2, tuân thủ các quy định hiện hành về trang bị an toàn trên xe cơ giới.
Để xe tự lái cấp độ cao có thể lăn bánh, Việt Nam cần xây dựng các quy định mới, bao gồm:

• Định nghĩa và phân loại các cấp độ tự hành phù hợp với luật Việt Nam.
• Quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn cho xe tự lái.
• Quy trình thử nghiệm và cấp phép cho xe tự lái.
• Quy định về trách nhiệm pháp lý khi xảy ra tai nạn liên quan đến xe tự lái.
• Các quy định về bảo mật dữ liệu và an ninh mạng cho hệ thống xe tự lái.

Hiện tại, các dự án nghiên cứu và thử nghiệm về xe tự lái có thể được tiến hành trong khuôn khổ các khu vực riêng biệt hoặc với sự cho phép đặc biệt của cơ quan chức năng. Tuy nhiên, việc triển khai rộng rãi trên đường công cộng vẫn còn phụ thuộc vào việc hoàn thiện hành lang pháp lý và các điều kiện về hạ tầng.

Tương tự như việc các quy định về xử lý [phạt nguội là gì] liên tục được cập nhật để phù hợp với thực tế giao thông và công nghệ (ví dụ: phạt nguội qua camera), các quy định về xe tự lái cũng sẽ cần một quá trình xây dựng và điều chỉnh để bắt kịp với sự phát triển của công nghệ này.

Ông Trần Văn Minh, Tiến sĩ Giao thông Vận tải, nhận định: “Việt Nam đang theo dõi sát sao sự phát triển của công nghệ [xe tự lái] trên thế giới. Chúng ta có lợi thế là có thể học hỏi kinh nghiệm từ các quốc gia đi trước trong việc xây dựng khung pháp lý. Tuy nhiên, cần có lộ trình rõ ràng, bắt đầu từ việc thử nghiệm có kiểm soát, đánh giá tác động, trước khi đi đến ban hành các quy định chính thức cho phép xe tự lái hoạt động đại trà.”

Trải Nghiệm Khi Ngồi Trên Xe Tự Lái Sẽ Như Thế Nào?

Nếu có cơ hội ngồi trên một chiếc xe tự lái cấp độ cao (ví dụ: Cấp độ 4), bạn sẽ cảm nhận sự khác biệt rõ rệt.
Ban đầu, có thể bạn sẽ cảm thấy hơi hồi hộp hoặc thiếu tin tưởng khi không có ai đặt tay lên vô lăng. Tuy nhiên, các hệ thống xe tự lái được thiết kế để hoạt động mượt mà và chính xác. Quá trình tăng tốc, phanh, chuyển làn thường rất êm ái và tính toán. Xe sẽ tuân thủ nghiêm ngặt giới hạn tốc độ, giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước, và ra tín hiệu rõ ràng khi chuẩn bị thực hiện thao tác nào đó (ví dụ: đèn báo hiệu trên màn hình hiển thị, giọng nói thông báo).

Trên màn hình trung tâm, bạn có thể sẽ thấy hình ảnh trực quan về môi trường xung quanh mà xe “nhìn” được thông qua các cảm biến: các phương tiện khác được biểu diễn bằng biểu tượng, vạch kẻ đường, vật cản. Hệ thống có thể hiển thị lộ trình dự kiến và các thao tác sắp thực hiện.

Khi xe hoạt động ở chế độ tự lái, bạn có thể thoải mái làm việc riêng: đọc tin tức, xem phim, gọi video call… Điều này giải phóng bạn khỏi sự mệt mỏi và căng thẳng của việc lái xe, biến thời gian di chuyển thành thời gian hữu ích hoặc thư giãn.

Tuy nhiên, ở Cấp độ 3, hệ thống sẽ yêu cầu bạn sẵn sàng can thiệp bất cứ lúc nào. Sẽ có các cảnh báo bằng âm thanh và hình ảnh để nhắc nhở bạn đặt tay lên vô lăng và tập trung trở lại khi hệ thống gặp tình huống khó hoặc sắp ra khỏi phạm vi hoạt động tự hành của nó. Việc chuyển giao quyền điều khiển giữa con người và máy cần diễn ra mượt mà và an toàn.

VinFast Với Công Nghệ Xe Tự Lái: Hiện Tại Và Tương Lai

Là một trong những nhà sản xuất ô tô tiên phong tại Việt Nam, VinFast đã sớm tích hợp các công nghệ hỗ trợ lái nâng cao (ADAS) vào các mẫu xe của mình, đưa những tính năng hiện đại đến gần hơn với người tiêu dùng Việt. Các mẫu xe điện của VinFast hiện tại đã được trang bị nhiều tính năng thuộc Cấp độ 1 và 2, ví dụ:

• Hỗ trợ giữ làn
• Kiểm soát hành trình thích ứng (Ga tự động thích ứng)
• Cảnh báo va chạm
• Phanh tự động khẩn cấp
• Giám sát điểm mù
• Hỗ trợ đỗ xe

Điều này cho thấy VinFast đang đi đúng hướng trên lộ trình phát triển công nghệ xe hơi thông minh. Việc triển khai thành công các hệ thống ADAS phức tạp là bước đệm quan trọng để tiến tới các cấp độ tự hành cao hơn.

Tầm nhìn của VinFast không chỉ dừng lại ở ADAS. Hãng đã và đang nghiên cứu, phát triển các công nghệ hướng tới xe tự lái cấp độ cao hơn. Với lợi thế là nhà sản xuất xe điện, VinFast có nền tảng kiến trúc điện/điện tử hiện đại, rất thuận lợi cho việc tích hợp các hệ thống cảm biến và máy tính mạnh mẽ cần thiết cho công nghệ tự hành.

Việc VinFast đầu tư mạnh vào phần mềm, AI và hợp tác với các đối tác công nghệ hàng đầu thế giới cho thấy sự nghiêm túc của hãng trong việc theo đuổi mục tiêu phát triển xe tự lái. Mặc dù con đường còn nhiều thử thách liên quan đến hạ tầng và pháp lý ở Việt Nam, nhưng sự chủ động của một nhà sản xuất nội địa như VinFast là yếu tố quan trọng thúc đẩy tương lai của xe tự lái tại Việt Nam. Họ không chỉ là người áp dụng công nghệ, mà còn có thể góp phần định hình cách công nghệ này phát triển và được triển khai phù hợp với điều kiện Việt Nam.

Bảo Dưỡng và Hệ Thống Xe Tự Lái

Dù là xe tự lái hay xe truyền thống, việc bảo dưỡng định kỳ luôn là yếu tố then chốt để đảm bảo xe hoạt động an toàn và hiệu quả. Với xe tự lái, ngoài các hạng mục bảo dưỡng thông thường (động cơ điện/xăng, phanh, lốp…), việc kiểm tra và hiệu chuẩn các hệ thống cảm biến và máy tính là cực kỳ quan trọng.
Các cảm biến (camera, radar, lidar) cần được giữ sạch sẽ và không bị che chắn. Bụi bẩn, bùn đất, hoặc thậm chí là vết côn trùng bám trên ống kính camera hoặc bề mặt cảm biến có thể làm giảm hiệu quả thu thập dữ liệu, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng “nhìn” và ra quyết định của hệ thống tự hành.
Phần mềm điều khiển hệ thống tự lái cũng cần được cập nhật thường xuyên. Các bản cập nhật phần mềm có thể cải thiện thuật toán, sửa lỗi, hoặc bổ sung tính năng mới, giúp xe hoạt động an minh và hiệu quả hơn.

Các bộ phận cơ khí của xe, như hệ thống lái và hệ thống treo, vẫn cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ. Chẳng hạn, tình trạng của [rotuyn lái trong] ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của vô lăng và khả năng giữ thẳng xe. Nếu rotuyn lái bị mòn hoặc hỏng, hệ thống hỗ trợ giữ làn hoặc hệ thống tự lái có thể nhận tín hiệu sai lệch, dẫn đến việc điều khiển không chính xác, gây nguy hiểm. Do đó, dù xe có thông minh đến đâu, nền tảng cơ khí vững chắc vẫn là yếu tố không thể thiếu.

Câu Hỏi Thường Gặp Về Xe Tự Lái

Để giúp bạn hiểu rõ hơn, chúng ta hãy cùng giải đáp một vài câu hỏi thường gặp về xe tự lái:

Xe tự lái có thể hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết không?

Câu trả lời: Hiện tại, hầu hết các hệ thống xe tự lái cấp độ cao vẫn bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết khắc nghiệt như mưa lớn, sương mù dày đặc, hoặc tuyết rơi. Các cảm biến có thể bị suy giảm khả năng hoạt động trong những điều kiện này. Các hệ thống cấp độ 4 và 5 trong tương lai sẽ cần có khả năng xử lý tốt hơn với thời tiết, nhưng đây vẫn là một thách thức lớn.

Điều gì xảy ra nếu hệ thống xe tự lái bị lỗi?

Câu trả lời: Xe tự lái được thiết kế với các lớp an toàn dự phòng. Nếu hệ thống chính phát hiện lỗi hoặc gặp tình huống không thể xử lý, nó sẽ cảnh báo cho người giám sát (ở Cấp độ 3) để giành lại quyền điều khiển. Ở Cấp độ 4 trở lên, nếu hệ thống gặp sự cố và không có người giám sát, nó sẽ cố gắng đưa xe về trạng thái an toàn nhất có thể, ví dụ như tự động dừng xe khẩn cấp ở lề đường.

Xe tự lái có an toàn hơn người lái con người không?

Câu trả lời: Về lý thuyết và dựa trên dữ liệu thử nghiệm trong các điều kiện được kiểm soát, xe tự lái có tiềm năng an toàn hơn đáng kể so với con người do loại bỏ các lỗi chủ quan. Tuy nhiên, công nghệ vẫn đang trong giai đoạn phát triển và thử nghiệm, và vẫn còn những tình huống phức tạp trong thế giới thực mà thuật toán chưa xử lý hoàn hảo. Tai nạn liên quan đến xe tự lái thử nghiệm đã xảy ra, cho thấy vẫn còn những điểm cần cải thiện.

Bao giờ xe tự lái phổ biến ở Việt Nam?

Câu trả lời: Rất khó để đưa ra thời điểm chính xác. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố: tốc độ phát triển công nghệ, việc hoàn thiện khung pháp lý, sự đầu tư vào hạ tầng giao thông thông minh, và sự chấp nhận của người dân. Có lẽ trong vòng 5-10 năm tới, chúng ta có thể thấy các dịch vụ xe tự hành hoạt động trong các khu vực được kiểm soát (ví dụ: sân bay, khu đô thị mới) hoặc các loại hình phương tiện tự hành đặc thù (ví dụ: xe buýt tự hành trên lộ trình cố định). Việc xe tự lái cá nhân phổ biến rộng rãi trên mọi tuyến đường có lẽ sẽ cần thời gian lâu hơn nữa.

Kết Luận

Xe tự lái không còn là câu chuyện của tương lai xa vời mà đang dần hiện hữu. Với những tiềm năng to lớn về an toàn, tiện nghi và hiệu quả giao thông, công nghệ này hứa hẹn sẽ thay đổi cách chúng ta di chuyển. Tuy nhiên, để xe tự lái thực sự lăn bánh phổ biến trên đường phố Việt Nam, chúng ta cần vượt qua những thách thức không nhỏ về hạ tầng, pháp lý và sự chấp nhận của cộng đồng.

Sự chủ động của các doanh nghiệp nội địa như VinFast trong việc nghiên cứu và tích hợp các công nghệ hỗ trợ lái tiên tiến là tín hiệu đáng mừng, cho thấy Việt Nam đang từng bước tiếp cận và làm chủ công nghệ xe hơi thông minh.

Tương lai của xe tự lái tại Việt Nam là một bức tranh nhiều màu sắc, đòi hỏi sự phối hợp của nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội. Dù con đường còn dài, nhưng viễn cảnh về một hệ thống giao thông an toàn hơn, hiệu quả hơn và tiện nghi hơn với sự góp mặt của xe tự lái là hoàn toàn có cơ sở để chúng ta hy vọng.

Bạn nghĩ sao về xe tự lái? Bạn có mong muốn được trải nghiệm hay còn những e ngại nào? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn ở phần bình luận nhé!